LOKAAL: Project ‘Gezondheidsgidsen’: onmisbaar in eerstelijnszorg

In de prijzen!

Het blijkt in elk geval een aanpak die hoge ogen gooit. “In 2021 wonnen we de Prijs Koning Boudewijnstichting in de categorie geestelijke gezondheid in de eerste lijn. Wie weet komt daar in mei van dit jaar nog een Europese ‘Award Mental Health’ bovenop…” aldus een trotse Rudy.

Luisterend oor bieden

In 2019 startte de pilootfase. Op twee plaatsen ging een gezondheidsgids een halve dag per week aan de slag, in de Fontein en in de Zuidpoort. Er werden 157 personen of gezinnen aangemeld. Er vonden minstens 248 acties plaats.

“In 2020 moesten we bijsturen door corona. We gingen toen ook samenwerken met onze Universiteit. De detacheringsmomenten in de Fontein en de Zuidpoort werden stopgezet. Vanaf juni 2020 werd er opnieuw opgestart, maar dit keer in twee inloopcentra voor daklozen van het CAW. Een aantal problemen kwamen toen nóg duidelijker naar voor, zoals vereenzaming, beperkte gezondheidsvaardigheden, meer angst en de digitale kloof. Bij contacten op aanvraag werd er daarom vooral ingezet op ‘een luisterend oor bieden’ en op ontmoeting. Hiervoor werd een format uitgewerkt, met een reeks van 8 contacten verspreid over 6 weken. 192 mensen werden opgevolgd. Er vonden meer dan 700 acties plaats.”

Ook in vaccinatiecentrum en -bus actief

Sinds 2021 kunnen alle zorg- en hulpverleners in Gent een aanvraag doen. “Omwille van de grote werkdruk werden gezondheidsgidsen ingeschakeld in wijkgezondheidscentra Nieuw Gent en De Punt. Ze hielpen er mensen onder andere om online afspraken in te boeken bij het vaccinatiecentrum en polsten of ze vervoer nodig hadden. Daarnaast werden er ook gezondheidsgidsen ingeschakeld in het vaccinatiecentrum en in de vaccinatiebus, onder andere om alles klaar te zetten, mensen wegwijs te maken en vragen te beantwoorden. Ook in De Serre was er, gedurende enkele maanden, elke week een gezondheidsgids aanwezig, om in gesprek te gaan, te helpen met het Covid Safe Ticket, enzovoort.”

Uitbreiding naar Dampoortwijk

Ondertussen vroeg het wijknetwerk in de Dampoort ook om de inzet van een mobiele werker. “Daarom hebben we het project ‘Zorgzame buurten’ uitgeschreven. Door de extra subsidies hebben kon een mobiele werker geestelijke gezondheidszorg ook daar aan de slag. We zetten in op ‘bridging’ via een laagdrempelig wijknetwerk geestelijke gezondheid.”

344 cliënten geholpen sinds opstart

Sinds de opstart werden 344 individuele cliënten geholpen. De mobiele werkers hielpen bij de ondersteuning, coaching en advisering van de aanmeldende wijkpartner. “In 53% van de gevallen werd een geslaagde brug gebouwd naar gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg. In 43% werd een betere inclusie gerealiseerd in de buurt. 60% van de cases konden worden afgerond, de overige 40% blijven opgevolgd worden door een mobiele werker.”

Sleutelfiguren als hét aanspreekpunt

Daarnaast werden ook zogenaamde ‘sleutelfiguren’ ingezet. “Dat zijn mensen die dicht bij hun eigen culturele gemeenschap staan” verduidelijkt Rudy. “Vaak nemen ze een actieve rol op in een vereniging of een moskee. Zij zijn vaak hét aanspreekpunt voor mensen uit dezelfde gemeenschap. Er komen veel vragen om mensen te begeleiden uit de Turkse, de Bulgaarse en de Roma-gemeenschap. Het is echter zeer moeilijk om gezondheidsgidsen te vinden uit deze gemeenschappen, die dan ook nog eens tijd hebben én de juiste vaardigheden hebben om mensen uit hun gemeenschap te begeleiden en te ondersteunen…”

Ook Digipunten en Gentinfo zeer behulpzaam

Communicatie blijft sowieso vaak een knelpunt, zowel tussen de hulpverlener en de patiënt, als tussen verschillende diensten. “Mensen zonder digitale vaardigheden kregen het sowieso moeilijker tijdens de coronacrisis. Die vaardigheden waren nodig om een afspraak te kunnen maken bij de arts, of voor een PCR-test of vaccinatie. Ook het testresultaat raadplegen of het Covid Safe Ticket hebben, ging vaak digitaal. We hebben daarom extra ingezet op hulp in de ‘Digipunten’, verspreid over de Stad. Mensen konden ook afspraken maken door te bellen naar Gentinfo. We hebben er bij organisaties zoals vakbonden en ziekenfondsen ook voor gepleit, om opnieuw fysieke loketten te voorzien zodra dat weer mogelijk werd.”

Tot slot zijn er ook de federale ‘Community Health Workers’. “Die zijn gebaseerd op de werking van onze Gentse gezondheidsgidsen. Er is uiteraard afstemming tussen beide projecten. Aanvragen voor gezondheidsgidsen kunnen ook doorgeven worden aan die Community Health Workers. Enkele gezondheidsgidsen stroomden door naar een betaalde functie als Community Health Worker.

Emilie Peeters: ‘Besparen op preventieve zorg is geen optie!’

“COVID-19 toonde ons het belang van een gezonde levensstijl en omgeving om zich te wapenen tegen ziekte” zegt Emilie. “Het weerbaarder maken verlaagt op lange termijn ook de kosten in de gezondheidszorg. Besparen op preventieve zorg is geen optie, dat komt dubbel terug in kosten aan ziekteverzekering en sociale problemen later. Bovendien werd ook duidelijk dat niet iedereen gelijke toegang heeft tot die gezonde levensstijl en tot de gezondheidszorg. Mensen in armoede ervaren veel meer drempels en hebben minder toegang tot gezondheidsinformatie waardoor ze minder bestand zijn tegen gezondheidsrisico’s. Door de quarantainemaatregelen werden ook nog eens veel medische en revalidatie-afspraken geannuleerd waardoor de drempels enkel toenamen. Een schitterende zaak dus, dat de gezondheidsgidsen en de sleutelfiguren in Gent zo’n sterk werk doen!”

Ga naar Vooruit Gent