LOKAAL: Elke Van Bogaert roept op tot actieplan suïcidepreventie

Voorzitter, collega raadsleden,

Iedere dag maken in Vlaanderen gemiddeld 2 à 3 mensen een einde aan hun leven. Elke dag opnieuw. Dat zijn geen cijfers, dat zijn gezichten. Families, vrienden, collega’s, klasgenoten die achterblijven met veel vragen, intens verdriet, en vaak ook onnodige, maar wel vernietigende schuldgevoelens.

Vorige maand werden de suïcidecijfers voor 2023 bekendgemaakt. De berichtgeving daarover klonk opvallend positief: "Aantal zelfdodingen op het laagste peil in 25 jaar." Er is sprake van een daling met meer dan 10% tegenover 2020, en zelfs 34% sinds de eeuwwisseling. Donkere gedachten lijken bespreekbaarder geworden, zo luidt de hoopvolle boodschap.

Maar wie de cijfers van dichterbij bekijkt, ziet een genuanceerder verhaal. En een verontrustend verhaal, voor wie goed wil kijken.

Eerst en vooral: de cijfers gaan over 2023. Intussen zijn we bijna twee jaar verder. En sommige groepen springen er pijnlijk uit.

Bij jonge vrouwen tussen 15 en 29 jaar steeg het aantal suïcides met 25% tegenover 2020. Dat is een verontrustende trend. Er wordt aangenomen dat die stijging te maken heeft met de gevolgen van de coronapandemie: langdurige sociale isolatie, wegvallende netwerken, minder perspectief, meer druk. In mijn eigen werk als therapeut zie ik hoe moeilijk het voor jongeren — en zeker jonge vrouwen — is om zich opnieuw veilig en verbonden te voelen na die periode. Veel van hen dragen nog altijd die eenzaamheid en onzekerheid mee.

Ook bij mannen tussen 60 en 74 jaar is er een stijging zichtbaar. Daar spelen andere factoren: het einde van een loopbaan, het wegvallen van betekenisvolle rollen, soms ook lichamelijke klachten.

Daarnaast zijn er nog eens 417 overlijdens waarvan men de intentie niet kon achterhalen. Dat betekent dat het cijfer van 887 wellicht een onderschatting is.

In onze stad Sint-Niklaas hebben we vijftien scholen. Dat betekent veel jongeren, ook meisjes tussen 15 en 29 jaar,  precies die risicogroep waar de cijfers zo scherp omhooggaan zijn. We hebben hier ook twee psychiatrische ziekenhuizen. En ik verneem dat het aantal gedwongen opnames in Sint-Hiëronymus vandaag al hoger ligt dan het cijfer van heel vorig jaar. Dat zegt iets over hoe groot de psychische nood is.

Dat zijn geen kleine signalen, dat zijn rode vlaggen.

Vooruit maakt van mentale gezondheid een prioriteit, federaal, Vlaams, én lokaal.

Daarom stel ik vandaag de vraag: beschikken wij in Sint-Niklaas over een specifiek suïcidepreventiebeleid? Niet alleen algemene acties rond mentaal welzijn, hoe waardevol die ook zijn, maar echt een plan, met duidelijke afspraken en draaiboeken. Een plan dat inzet op vier sporen:

- vroegdetectie en snelle interventie

- omgaan met acute dreiging

- nazorg na een suïcidepoging

- begeleiding van nabestaanden na een suïcide

Wat is de missie en visie van onze stad rond suïcidepreventie?

En is er aandacht voor wie in het werkveld zelf geconfronteerd wordt met suïcide, zoals leerkrachten, politie, huisartsen en hulpverleners? Want ook zij hebben ondersteuning nodig, dat merk ik zelf dagelijks in mijn praktijk. Wordt er voorzien in opleiding, ondersteuning, registratie en opvolging voor wie dit beleid mee draagt?

We hebben als stad de verantwoordelijkheid om duidelijk te maken dat niemand alleen moet blijven met suïcidale gedachten. Dat we luisteren, dat we signalen ernstig nemen, en dat we klaarstaan, niet alleen op mooie dagen, maar ook op de donkerste momenten.

Dank u.

Ga naar Jasper D'Hooghe