LOKAAL: Energiebeleid in Noord en Zuid: zo nabij maar toch verschillend

Zowel België en Nederland moeten aan de slag om de klimaatuitdaging het hoofd te bieden. De afhankelijkheid van fossiele brandstoffen is nog steeds groot. De gascrisis die ontstond na de Russische inval in Oekraïne legde in beide landen de relatieve kwetsbaarheid van de gasbevoorrading bloot.

Het politieke debat wordt in beide landen vandaag vooral beheerst door de productie van elektriciteit. Ze zetten zwaar in op offshore windenergie. België wil tegen 2030 5,8 GW
produceren op zee, Nederland mikt tegen dan op 21 GW. Ook kernenergie is in de huidige energiecontext niet langer een taboe. België besloot om 2GW bestaande nucleaire capaciteit
te verlengen. Nederland denkt aan de bouw van twee extra units.

Maar de echte kanarie in de koolmijn? Hoe krijg je al die energie op de juiste plek?

Extra elektriciteit produceren om het energielandschap te elektrificeren en fossiele brandstoffen te bannen is één ding. Maar de echte kanarie in de koolmijn? Hoe krijg je al die energie op de juiste plek? In Vlaanderen is er de discussie over de bouw van de Ventilus-lijn om windparken in de Belgische Noordzee met het net te verbinden. In Nederland verhinderen stikstofperikelen de vergunningen van nieuwe hoogspanningslijnen.

Nochtans is hun elektriciteitsnet is vandaag al overbelast. Door 373.000 elektrische wagens, drie keer zo veel als bij ons, door de gigantische spurt naar zonnepanelen maar vooral – en daar waren onze Nederlandse collega’s eerlijk over – door een jarenlange onderinvestering. Te lang geleund op goedkoop laagcalorisch gas uit Groningen. Investeringen waren niet nodig. En dus kunnen bedrijven vandaag in sommige landsdelen geen aansluiting krijgen op het Nederlandse net. Een slechte situatie voor het investeringsklimaat en een hypotheek op de verdere uitrol van hernieuwbare energie.

Nederland steekt dat probleem echter niet weg. Netbeheer Nederland plaatste een capaciteitskaart, uniek in de wereld, op haar website. Die kleurt donkkerrood. Geen aantrekkelijk vooruitzicht voor investeerders. Maar het advies van de Nederlandse parlementsleden was duidelijk: voer industrieel energiebeleid transparant. Investeringen in groene stroomprojecten moeten hand in hand gaan met de inplanting van energie-intensieve bedrijven. Een absolute inplantingsvrijheid is voorbij. In Nederland. Maar straks ook bij ons.

Ook de investeringsplannen in onze straten en dorpen lopen in de miljarden.

Beide landen staan ook voor een gigantische netinvestering. 80.000 kilometer extra kabel, 10.000 nieuwe transmissiestations en 17.500 nieuwe monteurs, in Nederland raamden ze die uitdaging op 60 miljard euro. Een verdubbeling van de netbeheerskosten voor elk Nederlands gezin. Nederland loopt met haar plannen tot 2050 voorop. De Belgische transmissienetbeheerder Elia durft niet verder dan tien jaar te denken. Ook de investeringsplannen in onze straten en dorpen lopen in de miljarden. Zullen de Vlaamse gemeenten, aandeelhouders van beheerder Fluvius, die factuur kunnen betalen?

Kris Verduyckt - Kamerlid Vooruit.