Opinie: Dat lege brooddozen vandaag een debat zijn, is eigenlijk de schaamte voorbij
Melissa Depraetere
Wednesday 15
May 2024 12:50
Opinie
Professor sociaal-economische wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen, Ive Marx, mengde zich gisteren in het debat rond de lege brooddozen. Marx stelde op X dat een gratis gezonde maaltijd op school niets minder is dan "onder het mom van beleid voor de zwaksten electoraal scoren bij de reeds goede bediende en op vlak van nutritie niet meteen behoeftige middenklasse’" In een zucht voegde Marx eraan toe dat dit "maar een verstandige inzet van publieke middelen is als er voldoende behoeftige kinderen zijn. Quod non.” Na het onderzoek van minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) zijn we al een tijdje in een welles-nietes-spelletje beland. "Het valt heus wel mee met die lege brooddozen" tot "fake news" van Vooruit. Iedereen heeft er zijn of haar deskundige zeg over.
Maar eigenlijk is dit een debat dat eigenlijk nooit een debat zou mogen zijn in een welvarende regio als Vlaanderen. Want we jammeren met zijn allen al langer over de kwaliteit van ons onderwijs. De PISA-resultaten voor de Vlaamse jongeren gaan al jaren zienderogen achteruit. Daarom trok de Commissie Onderwijs van het Vlaams parlement een jaar geleden op werkbezoek naar Estland. De bedoeling? Van de Baltische staat leren hoe die erin slaagde om haar leerlingen naar de top van de Europese klas te bombarderen. Daar zijn verschillende redenen voor, onder meer omdat de Esten veel meer tijd steken in individuele begeleiding op school en digitaal een kwantumsprong maakten de voorbije jaren.
Maar vooral zijn de Esten het meeste trots op het feit dat de kloof tussen kansarme en kansrijke kinderen beperkt is, en een heel pak kleiner dan bij ons. Dat is niet alleen te verklaren door de gratis gezonde maaltijden op school die de Estse regering elk kind aanbiedt, maar het is wel één van de sleutels tot dat succes. In Zweden en Finland - ook gidslanden op vlak van onderwijs - doen ze al langer net hetzelfde. Het resultaat? Een positieve impact op het opleidingsniveau én de gezondheid van de bevolking. Een gratis gezonde maaltijd op school biedt dus niet alleen alle kinderen en jongeren meer kansen, het is een enorme 'return on investment' voor een hele samenleving: beter voor onze economie, minder kosten voor onze gezondheidszorg, een sterkere welvaartsstaat.
Het onderzoek van minister Crevits werd ook voorgesteld alsof het het allereerste was in het genre in Vlaanderen. Dat is niet zo. In het PIRLS-onderzoek van 2021, een studie naar leesvaardigheid die ook peilde naar hoe vaak jongeren met honger of moe op school zitten, werd lagere schoolkinderen een simpele vraag gesteld: zit je weleens met honger op school? 43 procent gaf daar aan 'dagelijks’ tot ‘bijna dagelijks'.
Inzetten op fijnmazige projecten hebben ongetwijfeld hun verdiensten, maar zelfs als het eindresultaat is dat er nog altijd 1 kind met honger op school zit, dan is dat 1 kind te veel. En het zijn er veel meer anno 2024 in Vlaanderen. Zelfs het onderzoek van minister Crevits bevestigt dat. In Gent onderzochten de KUL en de Hogeschool Gent de impact van gratis maaltijden versus selectieve kortingen. En wat blijkt? Gratis, gezonde maaltijden voor alle leerlingen hebben het grootste effect op gezondheid en armoedebestrijding. En dus ja, beste Ive Marx en anderen, wij van Vooruit vinden dat dus wél een verstandige inzet van publieke middelen. En ja, wij maken geen onderscheid met kinderen van rijke ouders. Het stigma is immers al zwaar genoeg om te dragen. Of willen we naar een samenleving waar kinderen van rijke ouders in een aparte refter eten?
We kunnen nog jaar en dag studies opwerpen om de ene zijn gelijk of de andere zijn ongelijk te bewijzen. We kunnen nog jaar en dag in argumenten en tegenargumenten vervallen en op X discussies voeren. Maar eigenlijk is hierover een debat blijven voeren de schaamte voorbij. Kunnen we gewoon met de basis van de basis beginnen en ervoor zorgen dat geen enkel kind nog met honger op school zit en élk kind in Vlaanderen een gratis gezonde maaltijd aangeboden krijgt? Niet zozeer als armoedemaatregel, wel als welvaartsmaatregel.
Ga naar Melissa Depraetere
Over de Auteur
Melissa Depraetere
Deel dit artikel met je vrienden.