LOKAAL: Aftredend voorzitter Stefan Devoldere blikt tevreden terug op de eerste jaren Stadsatelier

Sinds 2021 wordt stad Hasselt bijgestaan door Het Stadsatelier, een autonoom adviesorgaan dat waakt over de kwaliteit van ruimtelijke ontwikkelingen. Hasselts schepen van ruimtelijke ordening Marc Schepers stond aan de wieg van dit nieuwe orgaan. “Als stad staan we natuurlijk voor de nodige uitdagingen als het gaat om stadsontwikkeling: ons bevolkingsaantal neemt toe, maar de beschikbare oppervlakte niet. Als we onze woonkwaliteit en het broodnodige groen willen behouden, moeten we slim en creatief omgaan met de ruimte die we ter beschikking hebben. Het is belangrijk dat we meer en meer aandacht hebben voor de kwaliteit van onze woonomgeving: het groen, duurzame mobiliteit, duurzame energiebronnen, aandacht voor voorzieningen (zoals scholen en kinderopvang) winkelgelegenheid en diensten. Een orgaan van experten biedt hier de nodige ondersteuning.” 

Het Stadsatelier bestaat vandaag uit 4 interne leden aangevuld met 4 externe onafhankelijke academische en praktijkgerichte experten. De leiding lag in handen van Stefan Devoldere, voormalig adjunct Vlaams Bouwmeester en huidig decaan van de faculteit Architectuur en Kunst aan de UHasselt. Hij neemt vandaag afscheid van het voorzitterschap. “Vroeger dan voorzien”, aldus Devoldere. Praktisch bleek het voorzitterschap helaas niet combineerbaar met zijn nieuwe functie als Decaan van de faculteit. “Maar ik vertrek na enkele jaren met een gerust hart.”

“In de eerste plaats was het natuurlijk bijzonder boeiend om na te denken hoe we in Hasselt dit nieuwe orgaan konden vormgeven en laten functioneren.” Want wat begon met een vaag idee over een kwaliteitskamer werd na diverse studies en workshops uiteindelijk omgedoopt tot een waardig stadsatelier. “Een orgaan dat het beleid wil ondersteunen en inspireren zonder haar belangrijkste focus, het waken over de kwaliteit, uit het oog te verliezen. De eerste vergadering ging zo’n twee jaar geleden van start en sindsdien hebben we toch wel wat verwezenlijkt.” Devoldere beseft dat die realisaties vaak weinig zichtbaar zijn. “Het gaat vooral om visievorming en om het begeleiden van strategische stadsontwikkelingsprojecten, dingen die niet dadelijk waarneembaar zijn. Maar vergis je niet, ze zijn wel essentieel!”

Die visievorming werd onder Devoldere en Schepers als snel de belangrijkste focus van het adviesorgaan. “Een goed uitgewerkte visie biedt antwoorden op diverse ruimtelijke en maatschappelijke uitdagingen. Daarenboven zorgt het voor een duidelijke kader dat onze stadsdiensten steeds kunnen hanteren om advies te geven over lopende projecten”, aldus Schepers. “Concreet gaan we samen met het beleid, met de stadsdiensten én met externe actoren die actief zijn in Hasselt nadenken over de ontwikkeling van bepaalde stadsdelen, wijken of sites”, vult Devoldere aan, “Nog voor er sprake is van concrete bouwprojecten.”

Via diverse workshops, interne sessies en werkbezoeken hield het atelier zich de afgelopen tijd onder meer bezig met verschillende Ruimtelijke uitvoeringsplannen (11de linie, station, Runkst,..) en de Astrid site. Ook de plannen voor oude administratieve centrum Dr. Willems werden besproken. “De Dr. Willemssite willen we een eigen karakter geven”, verklaart Schepers. “Het was dus belangrijke om die extra input te krijgen van mensen uit het vak.” Hetzelfde geldt voor de Quatier Canal site. “Hier willen we sterk inzetten op ondernemerschap, creativiteit, jeugd enzoverder. Het ruimtelijke uitvoeringsplan werd 10 jaar geleden al vastgelegd, maar Het Stadsatelier bracht de concretisering terug in een stroomversnelling.”

“We zijn in de eerste plaats een inspirerend orgaan. We willen dus vermijden dat er vastgehouden wordt aan bepaalde vastgeroeste ideeën.” Ook al lijkt The sky the limit, de voorzitter verliest de realiteit niet uit het oog. “We moeten niet enkel waken over onze ruimtelijke kwaliteit, we moeten er ook voor zorgen dat ontwikkelaars een goede gesprekspartner hebben om op een kwalitatieve manier zinvol te investeren in Hasselt” Die laatste doelstelling is tevens belangrijk voor Schepers. “In Hasselt moet het goed wonen, werken, ontspannen én ondernemen zijn. De ontwikkelaar is nog steeds meer dan welkom, maar als stadsbestuur was het nodig om de regie van Hasselt terug in handen te nemen.” Schepers refereert naar het hervormde vergunningenbeleid. “Een belangrijk instrument dat we hiervoor ontwikkeld hebben, onze kwaliteitsmeter, werd eerst uitvoerig besproken in het Stadsatelier.”

Een andere belangrijke taak van het atelier is het begeleiden en adviseren van belangrijke strategische bouwprojecten aan de hand van die kwaliteitsmeter. “Niet elk bouwdossier”, verklaart Schepers, “enkel deze met een belangrijke ruimtelijke en maatschappelijke impact. Het atelier wordt betrokken in de allereerste fase van deze projecten om over de kwaliteit van de aanvragen te waken. Dat is dus een andere rol dan onze stadsdiensten die vooral operationeel werken aan concrete projecten.” Het atelier boog zich onder meer over de Gelatine site. “Je kan ons hier best zien als een 3^de partij in het gesprek tussen de stad en de ontwikkelaar”, gaat Devoldere verder. “Door middel van dialoog en workshopsessies kijken we steeds naar het grotere geheel. We willen komen tot een project dat stedenbouwkundige, architecturale én maatschappelijke meerwaarde biedt, zonder het financiële uit het oog te verliezen.” Devoldere geeft aan dat de ontwikkelaars graag ingaan op het aanbod van het stadsatelier. “Deze onafhankelijke 3^de stem komt natuurlijk het project enkel maar ten goede. Maar meer dan advies geven in die eerste fase doen we niet. De uiteindelijke vergunningsbehandeling ligt in de handen van de Hasseltse stadsdiensten.”

Een laatste doelstelling van het atelier is kennisopbouw en synergie. “We brengen verschillende disciplines en invalshoeken samen. Via dialoog komen we tot kwaliteit en via een goede communicatie willen we de betrokkenheid van het beleid, de administratie en de bouwheren garanderen”, aldus de aftredend voorzitter. Volgens hem is het stadsatelier vooral uitgegroeid tot een plek waar een breed gesprek kan gevoerd worden over stadsontwikkeling en waar verschillende betrokkenen elkaar vinden.

“We zien Stefan natuurlijk niet graag vertrekken”, weet Schepers. “Zijn expertise en zijn drive zijn ongekend. Ik wil hem dan ook nog eens uitdrukkelijk bedanken, zonder Stefan stonden we nooit zo ver.” Schepers geeft aan dat er gezocht wordt naar een nieuwe voorzitter maar benadrukt dat Het Stadsatelier nu ook zonder voorzitter gewoon blijft functioneren. “De doelstelling is duidelijk. Bovendien kan met onze 3 overige experten– Jan Verheyen, Michael Stas en Peggy Totté - en onze interne mensen de werking vlot blijven verlopen.” Ook Devoldere is duidelijk: “Het Stadsatelier is nodig. We zijn goed vertrokken, maar het werk is natuurlijk nog niet gedaan. Als het orgaan wilt blijven inspireren is het bovendien belangrijk dat er steeds voldoende rotatie is bij de leden en dat de werking steeds geëvalueerd wordt. Een stadsatelier moet standvastig én flexibel zijn. Je weet nooit welke noden of aandachtspunten er in de toekomst zullen zijn.”